အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်က မကြာခင်မှာ ပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံတကာက အသိအမှတ်ပြုဖို့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေကို အပေးအယူသဘောမျိုး လုပ်ဆောင်လာနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေး လေ့လာသူတွေက သုံးသပ်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
“ မအလက လက်နက်တခုလိုအသုံးချဖို့ ခုချိန်မလိုက်နာသေးတာပါ။ သူလုပ်ချင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို အသိမှတ်ပြုခံရဖို့ အပေးအယူလုပ်ဖို့ ရည်ရွယ် ထားပုံပါ။ သူ့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်က ရွေးကောက်ပွဲကနေ ထွက်ပေါက်ရဖို့ ဘာမဆိုသူလုပ်ပါလိမ့်မယ် “ လို့မြန်မာ့အရေးလေ့သာသူတစ်ယောက်ဖြစ်သူဦးသိုက်စိုးကသူရဲ့ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာရေးသားထားပါတယ်။
ဒါကြောင့် အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေကို လတ်တလောမှာ လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိသေးဘဲ စစ်ကောင်စီဘက်က လိုအပ်လာတဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံတကာနဲ့ အပေးအယူသဘောမျိုး ထုတ်သုံးလာနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသူတွေက ဆိုပါတယ်။
အာဆီယံကဘုံသဘောတူညီချက်၅ချက်ကိုဆွဲကိုင်ထားပြီးအာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာထည့်သွင်းစဉ်းစားမှာမဟုတ်ဘဲ၊တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေကိုဖြစ်နိုင်ချေရှိတဲ့အဆင့်တွေကစတင်ပြီးနိုင်ငံတော်အဆင့်အထိတက်လှမ်းပြုလုပ်ဖို့အာဆီယံနိုင်ငံတွေကရည်ရွယ်ထားကြောင်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သူဦးဘိုဘိုဦးကသုံးသပ်ပါတယ်။
အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆိုးရွားနေတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေဖို့ မျှော်လင့်ထားပြီး စစ်တပ်က စီစဉ်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု တိုးမြှင့်နိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။

လာအိုနိုင်ငံမှာ ကျင်းပပြီးစီးခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးအတွင်း နှစ်ဖက်အကြမ်းဖက်တင်းမာမှုများ ရပ်ဆိုင်းရေး၊ မြန်မာပြည်သူများအကျိုးအတွက် သက်ဆိုင်သူများ ဆွေးနွေးပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေရှာရန်၊ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ၏ အထူးသံတမန်တစ်ဦး ခန့်အပ်၍ အာဆီယံအတွင်းရေးမှူး ချုပ်ရုံးမှ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရန်၊ မြန်မာနိုင်ငံအား လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများကို အာဆီယံသဘာဝဘေး အန္တာရာယ်စီမံခန့်ခွဲရေးတို့မှ အကူအညီပေးရန်တို့ကို အဓိက ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်နေတဲ့ ပြည်တွင်းစစ် ပြဿနာတွေဟာ ရှုပ်ထွေးပြီး ပြေလည်အောင်လုပ်ဖို့အတွက် အချိန်ပေးဖို့လိုတယ်လို့ ဆွေးနွေးပွဲအပြီး အာဆီယံအဖွဲ့ရဲ့ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Kao Kim Hourn ကလည်း ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေက မြန်မာနိုင်ငံကို လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီပေးပို့မှု အရှိန်မြှင့်ဖို့ မျှော်လင့်ပေမယ့် သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းအားလုံးကြား အားလုံးပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်နိုင်ရေး အာဆီယံအဖွဲ့က ဆက်လက်ပြီး တွန်းအားပေးမယ်လို့လည်း ဆိုထားပါတယ်။
စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း အာဆီယံနိုင်ငံတွေကတော့ တိတိကျကျ ထည့်သွင်းပြောကြားသွားမှုမရှိသလို ရွေးကောက်ပွဲကို အသိအမှတ်ပြုမပြုကိုလည်း ထုတ်ပြန်ပြောဆိုသွားခြင်း မရှိပါဘူး။
အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွေမှာ စစ်ကောင်စီ ကိုယ်စားလှယ်ကို တက်ရောက် ခွင့်မပေးဘဲ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ တရားဝင် ထိတွေ့ဆက်ဆံဖို့ကိုလည်း မြန်မာအရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်း ၂၃၇ ဖွဲ့က အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေထံ အိပ်ဖွင့်ပေးစာပေးပို့ထားခဲ့ပါသေးတယ်။
အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ဧပြီလမှာ မူဝါဒ ၅ ချက် ချမှတ်ခဲ့ပေမယ့် စစ်ကောင်စီဘက်က လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ခြင်း မရှိခဲ့လို့ မထိရောက်တဲ့ မူဝါဒတွေသာဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံရေးလေ့လာသူတွေက ဝေဖန်ထောက်ပြထားကြပါတယ်။