မန္တလေးမြို့မှာ အကြမ်းဖက် ဖမ်းဆီးခံလိုက်ရတဲ့ ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ကိုထက်မြတ်အောင်နှင့်တကွ မတရားဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအားလုံးကို ချက်ချင်း ခြွင်းချက်မရှိ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အာဆီယံလွှတ်တော်အမတ်များအဖွဲ့ (APHR) က ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
အာဏာရှင်စနစ် ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့အင်အားများ ချိတ်ဆက်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (မန္တလေး) (AFCC-MDY) နဲ့ အထွေထွေသပိတ်ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအင်အားစု (GSCB) တို့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တဦးဖြစ်တဲ့ အသက် (၂၄) နှစ်အရွယ် ရတနာပုံတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ကိုထက်မြတ်အောင်ဟာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က မန္တလေးမြို့မှာ စစ်အုပ်စုတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ အကြမ်းဖက်ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရပါတယ်။
အစီရင်ခံစာတွေအရ ကိုထက်မြတ်အောင်ဟာ ဖမ်းဆီးခံရစဉ်အတွင်း ပြင်းထန်စွာ ရိုက်နှက်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး ၎င်းရဲ့ အသက်အန္တရာယ်နဲ့ စစ်ကြောရေးမှာ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရနိုင်ခြေအပေါ် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ရကြောင်း APHR က ထောက်ပြထားပါတယ်။
APHR ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ အင်ဒိုနီးရှား လွှတ်တော်အမတ် Mercy Chriesty Barends က “ကိုထက်မြတ်အောင်ကို ဖမ်းဆီးပြီး ညှင်းပန်းနှိပ်စက်တာဟာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန့်ကျင်သူတွေကို နှုတ်ပိတ်ဖို့၊ ဒီမိုကရေစီ ခေါင်းဆောင်မှု ယန္တရားကို ဖျက်ဆီးဖို့နဲ့ အကြောက်တရားကိုသုံးပြီး အာဏာတည်မြဲအောင် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ စနစ်တကျ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုတွေကို ထင်ဟပ်နေတာပဲဖြစ်တယ်”လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မလေးရှား လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်း Charles Santiago ကလည်း ကိုထက်မြတ်အောင်ဟာ ဖမ်းဆီးမခံရမီက ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်သူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိန်းသိမ်းခံထားရစဉ်အတွင်း “သဘာဝအလျောက် သေဆုံးတယ်” သို့မဟုတ် “ကျန်းမာရေးမကောင်းဘူး” ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်မျိုး ပေါ်ထွက်လာတယ်ဆိုရင် သူ့ကို စစ်ကြောရေးမှာ နှိပ်စက်တာကြောင့်ဖြစ်တာလို့ မှတ်ယူရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းရဲ့ အသက်အန္တရာယ်အတွက် စစ်တပ်မှာ အပြည့်အဝ တာဝန်ရှိကြောင်း သတိပေးထားပါတယ်။
တဆက်တည်းမှာပဲ APHR ဟာ စစ်အုပ်စုက ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲကို ငြင်းဆန်ဖို့ အာဆီယံအစိုးရတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကို ထပ်မံတိုက်တွန်းထားပါသေးတယ်။ ဖိနှိပ်မှုတွေ၊၊ ဖမ်းဆီးမှုတွေနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေအကြား ကျင်းပမဲ့ စစ်အုပ်စုရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ တရားဝင်မှု မရှိနိုင်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်း Arlene Brosas က ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် APHR က (၁) ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews အနေနဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်ကို လူသိရှင်ကြား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးပြီး ကိုထက်မြတ်အောင်ကို ချက်ချင်းလွှတ်ရေး တောင်းဆိုပေးဖို့ (၂) အာဆီယံ လွှတ်တော်အမတ်တွေအနေနဲ့ မိမိတို့နိုင်ငံတွေရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတွေကတဆင့် ကိုထက်မြတ်အောင်ကို ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုတွေ ရပ်တန့်ရေးနဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ ဆေးဘက်ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ တွေ့ခွင့်ပေးဖို့ စစ်တပ်ကို တောင်းဆိုဖို့ (၃) အာဆီယံအစိုးရတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်တွေအနေနဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအားလုံး လွတ်မြောက်ရေးအတွက် စစ်အုပ်စုအပေါ် သံတမန်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားပေးမှုတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းတောင်းဆိုထားပါတယ်။
ကိုထက်မြတ်အောင်ရဲ့ မိသားစုဝင်တွေ၊ ရှေ့နေတွေနဲ့ ဆရာဝန်တွေကို ၎င်းနဲ့ ချက်ချင်းတွေ့ဆုံခွင့်ပေးဖို့ကိုလည်း APHR က အလေးအနက် တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒီလို လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေအပေါ် နှုတ်ဆိတ်နေခြင်းဟာ ကျူးလွန်သူတွေကို ပိုမိုရဲတင်းစေမှာဖြစ်တာကြောင့် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေ ပြတ်ပြတ်သားသား အရေးတကြီးလုပ်ဆောင်ဖို့လိုအပ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
